Of je nu in een leven na de dood gelooft of niet: het postume bezoek van prinses Diana aan prins Charles en koningin Elizabeth heeft heel wat wenkbrauwen doen fronsen. In de betreffende scène uit het zesde en laatste seizoen praat Diana met haar ex-man en ex-schoonmoeder als geesten.
“Smakeloos”, zei de Britse koninklijke expert Richard Fitzwilliams. “Het is triest dat een tragedie zo controversieel is geworden.” Bronnen fluisteren dat Diana’s zoon, prins William, ook van streek is door het idee. En de eerste critici die het nieuwe seizoen hebben gezien zijn helemaal niet enthousiast.
Ook eerder de kroonAfleveringen kunnen afhankelijk zijn van kritiek. Volgens critici maakten de makers de ervaringen van het Britse koningshuis – op zichzelf sappig genoeg – te spannend. Bovendien zouden ze respectloos zijn tegenover de Britse monarchie.
“De koninklijke familie is een sprookje”, zegt Nathan Vecht tegen NU.nl. Hij werkte als scenarioschrijver Jaar van fortuin, de miniserie over de opkomst van Pim Fortuyn. “Als je het een beetje te losjes opvat en het sprookjesachtiger maakt, hoe erg is het dan? Zolang de makers het niet als realiteit voorstellen.”
Makers die creatieve vrijheid hebben de kroon Nite, gebruikt door het team achter series als deze Bernhardt, Oranje rakker binnen Juliana. Paul Voorthuysen was als producent betrokken bij deze series over het Nederlandse koningshuis.
“Hoe langer iets gebeurde, hoe makkelijker het is om te filmen”, zegt Voorthuysen “De informatie is een beetje verdampt, waardoor je meer vrijheid hebt. En je kunt doen wat je wilt. De mensen in kwestie reageren toch niet. Lastiger is het als iemand nog leeft. Bovendien heb je nog steeds niet alles. Informatie over een persoon.”
De informatie waar je als seriemaker op vertrouwt, is niet altijd duidelijk. Dat merkte Voorthuysen ook Oranje rakker, zijn serie over Prins Bernhard. Volgens geruchten stuurde de toenmalige koningin een brief naar Juliana’s echtgenoot, Adolf Hitler, omdat hij namens haar stadhouder in Nederland wilde worden. Dit is een interessant detail, maar nooit bewezen.
“Dat hebben we opgelost door Bernhard de brief serieel te laten schrijven en voor te lezen aan Juliana”, zegt Voorthuysen. “Hij leest het en verscheurt het. Dan heb je een spannende scène en laat je open of het gebeurd is of niet.”
Volgens beide deskundigen past dit soort verdraaiing van de waarheid uitstekend bij een dramaserie. “We wilden niet doen alsof we de waarheid uitbeeldden”, zegt Jaar van fortuin-scenarioschrijver Vecht.
“Maar we hebben geprobeerd de authenticiteit te garanderen door uitgebreid onderzoek te doen naar alle personages en te laten zien waar ze echt voor stonden. Vervolgens plaatsten we ze in situaties waarin ze zich niet zouden bevinden. Bijvoorbeeld door de personages dingen te laten zeggen die ze niet deden letterlijk.”
Met dialoog kun je scènes spannender maken, constateert ook Voorthuysen. “Als maker kun je zelf waarmaken wat je zegt. Je kleedt er de feiten mee aan en je kunt ermee spelen.”
Details rondom politieke en vermeende historische gebeurtenissen moeten kloppen, vindt Vecht. En dit geldt ook voor de persoonlijke levens van de politici uit de serie. “We hebben goed nagedacht over wat en hoe we het in beeld wilden brengen. We beseften: als mensen het zien, denken ze dat het echt gebeurd is”, zegt de scenarioschrijver. “Vaak gaat het om levende mensen die kinderen hebben. Dat laatste geldt zeker voor leden van het koninklijk huis.”
En wat denkt Vecht, Diana’s geest? “Ik denk dat het een meerwaarde kan zijn om de verbeelding van het publiek te prikkelen.”
