Dit artikel komt uit Trouw. Op NU.nl verschijnt dagelijks een selectie van de beste artikelen uit kranten en tijdschriften. Daar lees je hier Meer over.
Maar er zijn ook antropogene ziekten, ziekten die alleen van persoon op persoon (vanaf 10 jaar) kunnen worden overgedragen Antropos = mensen). Roodvonk en gonorroe (‘scharlakenrood’) zijn voorbeelden. Een zeer bekende antropomorf is hoofdluis. dit dier Menselijke hoofdluizen, kent alleen de mens als gastheer en deelt de ruimte op het menselijk lichaam met schaamluis. Om botsingen te voorkomen hebben de twee soorten elk hun eigen biotoop; Hoofdluizen leven op de hoofdhuid, schaamluizen leven op schaam-, borst- en okselhaar.
Hoofdluizen voeden zich met het bloed dat ze uit de hoofdhuid halen. Hun eieren, neten genoemd, hechten zich aan het haar en als ze niet worden verwijderd, kan de populatie uit de hand lopen. Duizenden jaren lang klaagde de mensheid over vervelende parasieten. De beste remedie tegen hoofdluizen is om het hoofd volledig te scheren, omdat dit hun leefgebied vernietigt, maar dit is niet ieders favoriete keuze; Een alternatief is om grondig te kammen met een netkam.
Omdat hoofdluizen alleen van persoon op persoon worden overgedragen, zijn ze een goede indicator voor de menselijke migratie door de eeuwen heen. Net zoals de oorspronkelijke bewoners van Afrika, Europa en Amerika op kleine maar opvallende manieren genetisch van elkaar verschilden, zo verschilde ook de hoofdluis die in verschillende bevolkingsgroepen leefde. Dit feit biedt het startpunt voor het bestuderen van historische migratieroutes.
Een studie gepubliceerd in het online tijdschrift Plos is één werd gepubliceerd, waaruit blijkt dat luizen menselijke scheidingen of fusies kunnen reconstrueren. Zelfs conclusies die niet voor de hand liggen, kunnen uit archeologisch onderzoek worden getrokken. De onderzoekers verzamelden 274 hoofdluizen uit kapsels van over de hele wereld, inclusief monsters die ze persoonlijk uit het haar van Mexicaanse en Argentijnse schoolkinderen hadden gekamd.
Het zou te ver gaan om de hier gebruikte technieken in detail uit te leggen, maar chromosomen bevatten kleine stukjes repetitief DNA die niet worden gebruikt om eiwitten te maken en waarvan de functie vaak onduidelijk is. Dit worden microsatellieten genoemd. Een cluster van dergelijke microsatellieten vertoont overeenkomsten tussen Aziatische en Midden-Amerikaanse hoofdluizen. Dit weerspiegelt de oorspronkelijke migratie van mensen van Siberië over de Beringstraat naar Amerika, een gebeurtenis die plaatsvond aan het einde van de laatste ijstijd.
Een ander cluster van microsatellieten koppelde hoofdluizen uit Amerika aan hun Europese tegenhanger. Door veranderingen in het DNA van de luizen te correleren met de voortplantingssnelheid van het dier, kon worden berekend dat de gemeenschappelijke voorouder van de Amerikaanse en Europese luizen ongeveer 500 jaar geleden leefde – precies toen de eerste Europeanen de Atlantische Oceaan overstaken. Reconstructie van menselijke migratieroutes: wat is niet goed voor zo’n vervelend jeukend insect.
