In 2015 kreeg Rob Timmerman (48), jeugdtelevisieproducent bij EO, een kortsluiting in zijn hoofd. In de eerste aflevering van de podcast begon het, zegt hij, met onderwerping aan het ultieme cliché waar is sarah: Een man van in de veertig rond Vinex, die zich afvraagt wat hij met de rest van zijn leven wil doen Destijds domineerden berichten over verdrinkende vluchtelingen en beelden van het verdronken Syrische kind Aylan Kurdi de media. Timmerman heeft iets uitgeschakeld.
Hij was vrijwilliger op een reddingsboot. Sindsdien besteedt hij vijf maanden per jaar aan het zoeken naar mensen in nood in de Middellandse Zee. “Ik zit in de beginfase van mijn leven en het is moeilijk voor mij om te bedenken waarom niemand iets doet”, schreef hij. Omdat Timmerman zich aan boord van een reddingsschip van Artsen Zonder Grenzen bevindt, reageerde hij per e-mail op vragen in de krant.
binnen waar is sarah Timmerman vergezelde radio- en documentairemaakster Laura Steck (40) op zoek naar Sarah, een pasgeboren baby die ze tijdens haar eerste missie uit een zinkend rubberbootje redde. Dat is inmiddels zeven jaar geleden, maar Timmerman heeft het beeld van de baby met de stralende ogen in een boodschappenkrat nooit losgelaten. Hij sprak regelmatig over het meisje als spreker in het bedrijf. Maar hoe hoopvol is Sarah’s verhaal? “De vraag die aan de zoektocht ten grondslag ligt is: was de gruwel die hij en zijn moeder hebben meegemaakt de moeite waard?” Timmerman schreef. ‘Ik weet dat het leven moeilijk kan zijn voor nieuwkomers in Europa.’
Laura Stake raakte gefascineerd door de bedachtzame reddingswerker. “Terwijl Rob Sarah wilde vinden, wilde ik vooral haar reden vinden”, vertelt ze aan de telefoon Stake weet niet zeker of ze Sara ooit zullen vinden. ‘We zijn veel verder gekomen dan we dachten, met alleen voornamen als uitgangspunt. Maar het is meer dan een zoektocht naar Sarah. Ook onderzoeken we wat er de afgelopen zeven jaar met het Europese immigratiebeleid is gebeurd. Daarom praten we in elke aflevering met een expert.’
waar is sarah Timmerman bestaat voor een deel ook uit geluidsfragmenten die zijn opgenomen tijdens een missie. Als gevolg hiervan zijn de verschrikkingen in de Middellandse Zee soms heel dichtbij. Tijdens de opname van een chaotische reddingsoperatie hoor je de geluiden van paniek, een meisje dat om haar moeder schreeuwt, Timmerman die hees om kalmte roept. Maar even later hoor je enkele kinderen, veilig in reddingsboten, luid een popliedje zingen voor de reddingswerkers.
Heeft zeven jaar reddingswerk tot inzichten geleid?
Rob Timmerman: ‘Mijn ogen zijn geopend voor de humanitaire catastrofe die zich al jaren in de Middellandse Zee afspeelt. Als reddingswerkers zien, horen en voelen we de wanhoop van overlevenden. We horen over hun thuislanden, maar ook over geweld, afpersing en marteling in Libië, waarmee Europa nog steeds een migratieverdrag heeft. De omstandigheden die vluchtelingen tijdens hun reis doormaken, zijn onvoorstelbaar. Een arts aan boord zei onlangs dat vrouwelijke vluchtelingen uit landen ten zuiden van de Sahara vaak vóór vertrek een injectie proberen te krijgen. Ze weten dat ze onderweg verkracht zullen worden, dus ze hoeven in ieder geval het kind van de crimineel niet te dragen.’
De verkiezingen voor het Huis van Afgevaardigden komen eraan en zoals altijd is migratie een hot topic. Hoe ziet u het debat over deals met landen als Libië en politici die oproepen tot een ‘asielbevriezing’?
Laura Stake: ‘Het onderwerp is zo politiek geworden dat het moeilijk is de feiten te begrijpen. Als politici zeggen dat ze mensenhandelaars willen aanpakken, zal iedereen het daarmee eens zijn. De enige vraag is hoe. Grenssluitingen betekenen meer risico’s voor mensen die vluchten, omdat mensensmokkelaars gevaarlijkere routes nemen. Bovendien worden er veel hogere prijzen gevraagd. Ik sprak hierover bijvoorbeeld met hoogleraar Mirzam van Reusen van de afdeling Internationale Betrekkingen, die onderzoek deed naar dit onderwerp.’
Timmerman: ‘Door alle lastige posities vergeet je bijna dat het over mensen gaat. We besteden de grenscontrole uit aan een land als Libië, waar vluchtende mensen een handelsartikel zijn en een groot risico lopen om in een cyclus van willekeurige detentie, afpersing en marteling terecht te komen. Ik kijk uit naar de dag waarop civiele reddingsoperaties overbodig zullen zijn, omdat de Europese staten hun verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van reddingsoperaties weer oppakken. Of beter: omdat er een humaan en haalbaar alternatief is voor de zee voor wie asiel wil aanvragen.’
Wat het publiek verwacht…
