Dit artikel komt uit AD. Op NU.nl verschijnt dagelijks een selectie van de beste artikelen uit kranten en tijdschriften. Daar lees je hier Meer over.
Bij een bacteriële infectie heeft een slechte bacterie een plek in het lichaam ingenomen. Vervolgens wordt een antibioticum gebruikt om het immuunsysteem te helpen vechten. Antibiotica werken op twee manieren, zegt apotheker Sander van den Bogert. “Bactericide antibiotica doden actief bacteriën: ze binden zich aan de celwand van het organisme en vernietigen deze.”
Bacteriostatische antibiotica doden bacteriën niet, maar remmen hun groei. “Ze dringen de celwand binnen en binden zich aan het genetische materiaal, waardoor de bacteriën zich niet kunnen vermenigvuldigen.” De bacteriën gaan zelf dood, waarna het immuunsysteem de rest kan afhandelen.
Een antibioticum doodt of remt nooit 100 procent van de aanwezige bacteriën. “Zo heeft 95 procent er last van. Het immuunsysteem kan de laatste 5 procent zelf opruimen.” Het is belangrijk om een behandeling volledig af te ronden. ‘Als de antibiotica werken, kunnen uw symptomen snel verdwijnen, maar als u zich niet meer ziek voelt, kunnen de bacteriën nog steeds in uw lichaam aanwezig zijn. Als u vroegtijdig stopt met de behandeling, zijn er mogelijk te veel bacteriën die uw immuunsysteem niet kan elimineren.’ t. Krijgt.” Hierdoor kan de infectie terugkomen.
Hoe vaak en hoe lang patiënten antibiotica moeten innemen, kan voor artsen een moeilijke beslissing zijn. “De patiënt moet voldoende innemen om de bacterie te elimineren, maar tegelijkertijd wordt de kans dat de bacterie resistent wordt groter elke keer dat een bacterie wordt blootgesteld aan een antibioticum.”
Resistente bacteriën vormen vooral een probleem in ziekenhuizen en zorginstellingen. “Een bekend voorbeeld is de MRSA-bacterie, waartegen slechts enkele medicijnen effect hebben. Iemand met een gezond immuunsysteem heeft weinig te vrezen van deze bacterie, maar patiënten met een zeer zwak immuunsysteem – ouderen, patiënten op de intensive care – een risico lopen.”
Om te voorkomen dat bacteriën resistent worden, moeten wij als samenleving voorzichtig zijn met het gebruik van antibiotica. “Artsen in Nederland kijken goed naar hoe lang een antibioticakuur moet duren. Wereldwijd wordt onderzoek gedaan naar resistentiepreventie met resultaat. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat bepaalde antibiotica soms korter gegeven kunnen worden dan voorheen gebruikelijk was. “
Soms worden er interessante suggesties gedaan met betrekking tot de behandeling met antibiotica. Bij antibiotica uit de tetracyclinegroep wordt aanbevolen de blootstelling aan zonlicht te beperken. “Een bijwerking van deze groep antibiotica is overgevoeligheid voor UV-straling: de kans is groter dat de huid reageert op zonlicht.” Patiënten moeten de zon zoveel mogelijk vermijden. “Als je naar buiten gaat, breng dan zonnebrandcrème aan met een hoge SPF.”
Bij het gebruik van antibiotica is voorzichtigheid ook geboden bij het gebruik van alcohol. “Ten eerste omdat alcohol niet alleen goed is voor de immuniteit.” Alcohol is een giftige stof die door je lichaam moet worden afgebroken en kost energie. “Als je lichaam bezig is met het bestrijden van een infectie, wil je dat het daar al zijn inspanningen op kan richten. Een glas drinken tijdens je behandeling is op zichzelf niet gevaarlijk, maar artsen raden het af.”
Bij sommige antibiotica is het vermijden van alcohol erg belangrijk. “Bij de afbraak van de stof metronidazol komt een giftige stof vrij die niet kan worden verwerkt als je alcohol in je systeem hebt. Dit kan vergiftigingsverschijnselen veroorzaken.” Bij dit geneesmiddel mag gedurende drie dagen behandeling geen alcohol worden geconsumeerd.
Antibiotica kunnen bij sommige mensen allergische reacties veroorzaken. “Patiënten kunnen huiduitslag, kortademigheid en zwelling van de lippen en mond ervaren.” Moet u direct stoppen met de behandeling als u deze klachten heeft? “Het is niet zwart-wit”, zei Van den Bogart. “Als u bijvoorbeeld een kleine uitslag op de huid krijgt, kan dit ook een bijwerking zijn die vanzelf verdwijnt als de behandeling voorbij is. Maar als u uitslag over uw hele lichaam krijgt en moeite heeft met ademhalen, stop dan en raadpleeg uw arts.”
