Het landelijke hoger onderwijsdebat, georganiseerd door de Vereniging Hogescholen, studentenkoepel ISO en United University, concentreerde zich dinsdagavond op twee verdeeldheid zaaiende kwesties: internationalisering en het lot van de ‘ongelukkige generatie’ die hoogtevrees heeft. studiefinanciering
Vooral de NSC van Pieter Omtzigt voert een agressieve campagne met plannen om onder meer het aantal Engelstalige opleidingen aan universiteiten flink terug te dringen om het woningtekort aan te pakken. Maar aspirant-Kamerlid Jessie Six Dijkstra heeft het zwaar in de studentenkamer. Toen moderator Karim Amghar aan het publiek vroeg of ze het Engelstalige hoger onderwijs positief vonden, leek vrijwel het hele publiek het daarmee eens te zijn.
Jan Paternotte (D66), die de internationalisering in het hoger onderwijs bevordert, kijkt met grote vreugde toe. Hij herinnerde het publiek eraan dat de NSC en de VVD, volgens het onderzoek de twee grootste partijen, beide tegen verengelsing in het hoger onderwijs zijn. ‘Hier op De Haagse Hogeschool heb je International Business Administration, gaan we dat in het Nederlands doen?’
Juke de Vries, voorzitter van de Vereniging van Universiteiten, maakt het de NSC nog lastiger: veel regionale universiteiten en hogescholen zijn afhankelijk van de internationale studentenstroom. Als zij worden uitgesloten, bestaat het gevaar dat deze onderwijsinstellingen onder financiële druk omvallen.
‘Kroonjuwelen’
Dijkstra probeerde de voorzitter gerust te stellen door te beloven dat bepaalde opleidingen, die hij omschreef als ‘kroonjuwelen’, een uitzonderingsstatus zouden krijgen. Volgens Dijkstra heeft dit vooral te maken met technische opleidingen, bijvoorbeeld gespecialiseerd in AI en kwantummechanica.
Deze opmerking doet meer kwaad dan goed. Voor Hermann Krull (CDA) is de omschrijving van het technische curriculum als ‘kroonjuweel’ bijzonder onaangenaam. ‘Het is jammer. De NSC zegt dus eigenlijk: als je als onderwijsinstelling geen kroonjuweel aanbiedt, moet je terug naar het Nederlands. Hoe denkt u de studentenstroom naar regionale hogescholen en universiteiten op peil te houden?’
In het CDA-verkiezingsmanifest stond ook dat de voertaal van het hoger onderwijs het Nederlands zou moeten zijn.
Toelage voor ‘ongelukkige generatie’
De tweede grote zorg voor het publiek is het lot van de ‘ongelukkige generatie’, de generatie studenten die onder het schuldensysteem viel. In de huidige Tweede Kamer is onlangs een meerderheid ontstaan die iets wil doen aan de snel stijgende rente op studieleningen. Maar vorige week zei demissionair staatssecretaris Robert Dijkgraaf (D66) tegen de Kamer dat hij niet kon beloven dat de rente op studieleningen op korte termijn zou dalen. Het is in ieder geval niet mogelijk om de rente specifiek voor de ‘ongelukkige generatie’ voor komend jaar te bevriezen: de systemen van uitvoeringsbureau Duo kunnen er niet mee overweg.
Het debat maakt duidelijk dat het laatste woord hierover nog niet is gezegd, al lopen de meningen over de te verkiezen oplossing uiteen. Zo willen Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA) en Frank Wassenberg (PvdD) dat de renteverlaging voor alle studenten geldt. Paternotte (D66) neemt een gematigder standpunt in en wil de rente verlagen voor het genereren van het schuldensysteem, afgezien van het praktische bezwaar van zijn partijgenoot Dijkgraaf.
Het zijn vooral de voormalige coalitiepartijen D66 en VVD die door de aanwezige politici ter verantwoording worden geroepen, omdat zij mede verantwoordelijk waren voor het afschaffen van de basisbeurs. Het CDA, dat bij de ontbinding al een felle tegenstander was, bekritiseerde zijn voormalige coalitieleden. ‘We hebben al jaren te maken met delen van een verschrikkelijk schuldensysteem. Bedenk dan realistische alternatieven”, zegt Krull.
Dat Westerveld (Groenlinks-PVDA) niet wil dat het CDA de generatiekampioen van het kredietsysteem wordt, wordt duidelijk als hij Krul er zachtjes aan herinnert dat het CDA in het partijprogramma heeft aangegeven te willen bezuinigen op het hoger onderwijs. ‘Ook hebben we afgesproken om de basissubsidies in 2014 af te schaffen. Dat hadden we niet moeten doen, maar we moeten ook kijken naar wat de partijen nu voor de studenten willen doen.’
Vervolgens krijgt iedere aanwezige politicus de kans om tijdens het debat kort na te denken. Paternot knikt naar de NSC: ‘Het was geweldig om hier te zijn.’
